Vrijheid van meningsuiting
Vrijheid van meningsuiting – algemeen
Eenieder heeft recht op vrijheid van meningsuiting. Inperking van dat recht is alleen toegestaan als dat noodzakelijk is in het belang van de democratische samenleving én dient ter bescherming van belangen zoals nationale veiligheid of de bescherming van de goede naam of rechten van anderen.
Beperkingen vrijheid van meningsuiting in het kader van de arbeidsrelatie
Volgens het Europese Hof kan binnen de context van de arbeidsrelatie een ander uitgangspunt gelden, omdat de arbeidsrelatie is gebaseerd op wederzijds vertrouwen. Van de werknemer mag daarbij een zekere mate van loyaliteit mag worden verwacht en de werkgever mag grenzen stellen aan de vrijheid van meningsuiting van de werknemer.
Of die door de werkgever gestelde grenzen of inperkingen (on)toelaatbaar zijn hangt af van:
- de aard van de meningsuiting;
- de motieven van de werknemer voor de uiting;
- de schade die door de uiting is geleden; en
- de zwaarte van de opgelegde sanctie.
Recente uitspraak Hof Den Bosch
Feiten
Een werkneemster in dienst bij ROC heeft een kritisch boek gepubliceerd waarin zij (geanonimiseerd) de gang van zaken beschrijft bij de invoering van onderwijsvernieuwingen bij ROC. Naar aanleiding van door collega’s ingediende klachten vanwege de inhoud van het boek verzoekt ROC de kantonrechter om de arbeidsovereenkomst wegens een duurzaam verstoorde arbeidsrelatie te ontbinden.
De kantonrechter willigt het verzoek van het ROC in en het Hof bekrachtigt deze uitspraak in hoger beroep. Volgens het Hof is de verstoorde arbeidsrelatie niet het gevolg van de publicatie van het boek als zodanig maar van de gevolgen die de inhoud van dat boek had op de interne verhoudingen en werkrelaties.
Hoge Raad
De Hoge Raad oordeelt anders. Volgens de Hoge Raad bestaat gelet op het verloop van de gebeurtenissen wel degelijk een causaal verband tussen de publicatie en het ontbindingsverzoek. Daarmee staat vast dat het ontbindingsverzoek een inperking van de vrijheid van meningsuiting oplevert. De Hoge Raad verwijst de zaak voor verdere behandeling naar het Hof Den Bosch die moet beoordelen of sprake is van een toelaatbare inperking of niet.
Hof Den Bosch
Het hof oordeelt dat sprake was van een ontoelaatbare inmenging in de vrijheid van meningsuiting van de werkneemster. Het boek is weliswaar een kritische, maar geen beledigende beschouwing en er was niet gebleken van aperte onwaarheden, aldus het hof. Met het boek was bovendien een algemeen belang gediend en het boek is volgens het hof niet provocerend te noemen. Gelet op het belang van de vrijheid van meningsuiting had het op de weg van het ROC gelegen om zich meer in te spannen om de verhoudingen tussen de werkneemster en de gekwetste collega’s te normaliseren.
Conclusie
De werkgever heeft wel degelijk de mogelijkheid om publicaties die in verband staan met het werk te verbieden of te sanctioneren, maar moet daarbij wel proportioneel te werk te gaan. Ook dient niet te snel een verstoorde relatie te worden aangenomen, ook niet na indiening van klachten.
Read this blog post in English here.
