Van (schijn)zekerheid naar een flexibeler en eerlijker systeem
Omdat veel pensioenregelingen een belofte over de pensioenhoogte bevatten, zijn forse buffers noodzakelijk. De langdurig lage marktrente zorgt er bovendien voor dat het pensioenvermogen minder is gegroeid dan verwacht. Hierdoor zijn veel pensioenen jarenlang niet verhoogd (geïndexeerd). Daarnaast leidt economische voorspoed niet automatisch tot stijging van de pensioenen omdat eerst de buffer dient te worden aangevuld.
Bovendien gaat het huidige pensioenstelsel, met als kerngedachte de doorsneesystematiek – waarbij premie en uitkering voor elke deelnemer vaststaat – uit van de aanname dat werknemers hun leven lang bij één werkgever blijven. Tegenwoordig schommelt de gemiddelde ‘baanduur’ evenwel rond tien jaar. Bovendien hoppen werkenden in de platformeconomie veelal van baan naar ondernemerschap en terug.
Pensioenopbouw volgens de doorsneesystematiek sluit niet goed aan bij de maatschappelijke werkelijkheid en gaat dus met de Wtp op de schop. Hoewel de pensioenpremie voor iedereen gelijk blijft, wordt niet langer een belofte gedaan over de hoogte van de uitkering. Dat biedt werkgevers meer zekerheid omdat pensioenkosten niet toenemen naarmate de levensverwachting stijgt.
In het nieuwe systeem kan tevens rekening worden gehouden met verschillen tussen groepen deelnemers. De gedachte daarachter is dat de euro van een jongere werknemer langer kan worden belegd – en dus meer kan renderen – dan die van een oudere collega. Van pensioenfondsen wordt verwacht dat zij deelnemers actief en transparant informeren over ontwikkelingen in het pensioenvermogen.
Tegelijkertijd bevat de Wtp verschillende elementen die ervoor moeten zorgen dat oudere deelnemers de effecten van economische schokken minder voelen dan jongere deelnemers. Hoe ouder je wordt, hoe defensiever de risicohouding, zodat de (verwachte) uitkering stabieler blijft. Pensioenopbouw volgens de Wtp moet daarmee beter bestand zijn tegen fluctuaties in economische voor- en tegenspoed.
Hoe ziet de transitie eruit?
Een andere belangrijke pijler van de Wtp is het inzichtelijker en transparanter maken van pensioen en de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel vanaf 1 januari 2023. Daarom heeft het kabinet de website www.werkenaanonspensioen.nl gelanceerd. Daar kunnen werkgevers, werknemers en pensioenuitvoerders meer informatie vinden over de invoering van het nieuwe pensioenstelsel.
Omdat pensioen voor veel mensen een complexe materie is, gaat de overheid het publiek op eenvoudige en begrijpelijke wijze informeren over de Wtp. Naast een grootschalige publiekscampagne, zal de overheid een publieksplatform lanceren en daarnaast in mei een ‘toolkit basiskennis’ voor de pensioensector beschikbaar stellen, inclusief communicatiemiddelen.
Tot slot is het kabinet voornemens de regels omtrent het korten van pensioenen te versoepelen, in afwachting van de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel. Daarmee wordt de kans verkleind dat pensioenfondsen voor ingang van het nieuwe systeem nog in hun pensioenen moeten gaan snijden.
